1950-1960
Wie op een zomerse dag zorgeloos ronddobbert in Zwembad De Zien, zal zich niet bewust zijn van de strijd die afgelopen decennia steeds is gevoerd om deze voorziening voor Uitgeest te behouden. Politici met bezuinigingsdrift, projectontwikkelaars met zakken geld, aannemers met ambitieuze bouwplannen; het glinsterende water trekt ze aan als eksters die op het zilver afkomen.
Hoe anders was dat aan het eind van de jaren vijftig toen het avontuur van De Zien begon.
Nederland stond na de wederopbouw aan de vooravond van een ongekende welvaartsgroei. Mensen kregen geld om op vakantie te gaan, om te sporten, te recreëren. En dus werd de roep om een eigen openluchtzwembad in Uitgeest steeds luider.
Uit oude krantenartikelen wordt duidelijk dat zwemmen destijds een serieuze zaak was. De pleitbezorgers hameren vooral op de gezonde aspecten van het zwemmen, de noodzaak voor kinderen om de zwemkunst machtig te zijn en de mogelijkheden voor Uitgeest om zich als dorp op de kaart te zetten.
Op bijna gedragen toon wordt daar verslag van gedaan in Dagblad Kennemerland van 1 april 1961. ‘In waterrijk gebied is het machtig zijn van zwemkunst gebiedende eis’ en ‘Uitgeest is vele grotere zusters een slag voor’ zijn koppen die vooral uit moeten stralen dat er geen geld over de balk wordt gesmeten voor louter jolijt.
Over hoeveel geld spreken we dan, zo begin jaren zestig. Dat zijn bedragen in guldens uiteraard, bedragen waar we nu alleen nog maar met verbazing naar kunnen kijken. Zo wordt de gemeenteraad op 12 oktober 1959 gevraagd om een krediet van 2500 gulden te verstrekken voor het maken van een schetsplan voor het zwembad. De toenmalige burgemeester P. van de Ven en zijn gemeentesecretaris J. Stuifbergen prijzen het plan bij de gemeenteraad aan door te wijzen op de bijzonder geschikte bodemgesteldheid van dit perceel van 20.300 vierkante meter aan de Geesterweg.
Pagina uit Dagblad Kennemerland over het nieuwe zwembad. Gepubliceerd op 1 april 1961.
Bij de inmiddels vergeelde ambtelijke stukken is een bijna aandoenlijk eenvoudig schetsje gevoegd waarop het terrein aan de Geesterweg met een kleurpotlood is gemarkeerd. Uitgeest is in die tijd gezegend met een slagvaardig en voortvarend bestuur want amper een jaar later gaat de gemeenteraad al akkoord met het bouwplan waarvoor, exclusief de grond, een bedrag van 150.000 gulden wordt gereserveerd. In de eerste exploitatie-opzet is al direct sprake van een negatief saldo van 12.500 gulden maar dat wordt uiteindelijk teruggebracht tot een bedrag van rond de 8000 gulden. Daar liggen de gemeenteraadsleden niet van wakker.
In 1960 wordt de bouwopdracht verstrekt aan Aannemersbedrijf Timmerman en Janzen nv in Krommenie voor de somma van 98.887 gulden. Uiteraard is het zwembad dan nog veel soberder van opzet dan wat er nu ligt. Er zijn wel al meerdere baden en ook zijn er kleedhokjes met berging. In een toelichting op het bouwplan is te lezen dat er geen noodzaak is om deze te bewaken ‘aangezien dat voor een plattelandsgemeente als Uitgeest niet noodzakelijk is.’
Plattegrond
Bron: Noord-Hollands Archief
Het zwembad in aanbouw
Foto moet ongeveer in 1961 zijn gemaakt. Fotograaf onbekend
In de eerste opzet wordt rekening gehouden met een gemiddeld jaarbezoek van rond de 35.000 bezoekers maar al snel blijken die schattingen aan de voorzichtige kant. Al snel na de officiële opening in 1962 door burgemeester Aalders heeft De Zien een enorme aantrekkingskracht op zwemliefhebbers. Niet alleen uit het dorp maar uit de wijde omgeving waar gemeenten vooral hebben gekozen voor overdekte zwembaden. Niet voor niets afficheert De Zien zich als ‘het mooiste openluchtzwembad van Noord-Holland’.
In de jaren zeventig worden alle records gebroken. In 1973 telt De Zien maar liefst 111.574 bezoekers. Eind jaren zeventig zakken de gemiddelde bezoekcijfers onder de 100.000 maar de getallen blijven indrukwekkend. In 1978 gaan 80.062 bezoekers door de poort, in 1980 zijn dat er 80.462 en in 1982 een aantal van 90.804 zwemliefhebbers om maar een paar topjaren te noemen.
competitie paalzitten
Foto Henk Honing
al jarenlang macho's
Foto Henk Honing
1980
De omslag komt aan het eind van de jaren tachtig. Bezoekersaantallen kelderen naar rond de 40.000 en Nederland maakt een economische recessie door.
Tijdens de behandeling van de gemeentebegroting voor 1989 gaat een siddering door het dorp als burgemeester H. Verdier aankondigt dat De Zien mogelijk de dupe wordt van een ingrijpende bezuinigingsoperatie. Met die onheilspellende mededeling van Verdier ontkiemt, onbedoeld, het verzet dat tot op de dag van vandaag springlevend is.
Verontruste burgers starten in 1988 een offensief om het zwembad te redden en dat leidt tot de oprichting van het actiecomité ‘De Zien blijft!’. Een van de gangmakers is mevrouw J. Visbeen. Zij schrijft 23 november 1988 een gloedvol en emotioneel betoog aan de gemeenteraad met als veelzeggende aanhef: ‘De Zien Blijft laat tanden en vuisten zien.’
Strekking van de brief is: De Zien is eigendom van de burgerij en de politiek heeft er maar vanaf te blijven. De actievoerders vrezen dat de voorgenomen bouw van het nieuwe gemeentehuis (‘waarvan de toren als een toren van Babel tot in de hoogste hemelen moet reiken’) ten koste gaat van het zwembad. De brief besluit met een alinea die bijna een strijdkreet genoemd zou kunnen worden: ‘Wij zullen alles op alles zetten (…) en desnoods de duvel en zijn grootje mobiliseren om De Zien voor Uitgeest te behouden. Tot in lengte van dagen!’
Strekking van de brief is: De Zien is eigendom van de burgerij en de politiek heeft er maar vanaf te blijven. De actievoerders vrezen dat de voorgenomen bouw van het nieuwe gemeentehuis (‘waarvan de toren als een toren van Babel tot in de hoogste hemelen moet reiken’) ten koste gaat van het zwembad. De brief besluit met een alinea die bijna een strijdkreet genoemd zou kunnen worden: ‘Wij zullen alles op alles zetten (…) en desnoods de duvel en zijn grootje mobiliseren om De Zien voor Uitgeest te behouden. Tot in lengte van dagen!’
Mevrouw Visbeen van 'De Zien Blijft!' overhandigt 10 juli 1990 een set nieuwe ligstoelen aan bedrijfsleider Van der Linden. Fotograaf onbekend
Welnu, dat is vooralsnog gelukt. De Zien heeft heel wat stormen doorstaan. Telkens is er wel een aanleiding om het voortbestaan ter discussie te stellen. Is het niet het afscheid van de onvervangbare bedrijfsleider Cees van der Linden, dan ligt er wel een nieuwe bezuinigingsronde in het verschiet of er komt een ondernemer die het complex wil kopen en omtoveren tot een multifunctioneel sportcentrum. Zo’n centrum komt er niet maar het zwembad wordt wel steeds aangepast aan de eisen van de tijd.
Eind jaren negentig loopt de spanning weer hoog op. Om de toekomst van het zwembad veilig te stellen wordt de bedrijfsvoering uitbesteed aan Optisport. Met de Australische zwemjuf Gitta de Groot aan het roer maakt De Zien een fase door van verdere professionalisering.
2014
Ondertekening contract tussen wethouder Spaanderman (Gemeente Uitgeest), en Jan Ros & Linda van Eerden van Stichting Zwembad de Zien Uitgeest
In 2014 gaan De Zien en Optisport uit elkaar. Een nieuwe bezuinigingsronde dwingt iedereen die het zwembad een warm hart toedraagt na te denken over creatieve oplossingen. Die komt er uiteindelijk. De stichting ‘De Zien Blijft!’ wordt na een burgerinitiatief op 3 november 2014 opgevolgd door stichting ‘Zwembad De Zien’ die als doelstelling heeft het zwembad met inzet van vrijwilligers te runnen. Werkgroepen gaan enthousiast aan de gang. Het zwembad wordt opgeknapt door vrijwilligers. Uitgeest zet weer zijn schouders eronder en houdt het hoofd fier boven water.
In het diepe voor De Zien
Een openluchtzwembad dat drijft op vrijwilligers. Uitgeest laat zien dat het kan. Ruim honderd vrijwilligers steken de handen uit de mouwen om het mogelijk te maken dat jong en oud kunnen zwemmen en recreëren binnen de grenzen van het eigen dorp. Het zwembad is van ons!
In 2013 breekt een spannende tijd aan voor het zwembad. Dan wordt duidelijk dat de gemeente geen geld meer wil steken in de exploitatie door Optisport. Het contract loopt in 2014 af dus haast is geboden. Een heus burgerinitiatief moet het tij keren.
Actiegroep ‘De Zien Blijft’ maakt een vliegende start op de vrijmarkt op Koninginnedag 2013.
Vicevoorzitter Jan Ros en zijn helpers halen duizenden handtekeningen op van verontruste Uitgeesters. De actievoerders houden de vaart erin, want al in mei 2013 trekken ze op naar het gemeentehuis om met de overhandiging van 3400 handtekeningen het burgerinitiatief definitief gestalte te geven. Uiteindelijk loopt het totale aantal handtekeningen op tot 6000.
Een signaal waar de politiek niet om heen kan. In september 2014 ziet de Stichting Zwembad De Zien Uitgeest het licht. De doorstart is daarmee bijna een feit.
Ruim honderd vrijwilligers springen enthousiast in het diepe. Bestuursleden, werkgroepen van communicatie tot groenbeheer, te veel op om te noemen. Met maar één doel voor ogen: het zwembad behouden voor Uitgeest.
